Dựng nêu là nghi thức truyền thống của dân tộc và cũng là một nghi lễ quan trọng vào đầu năm mới của triều Nguyễn. Ngoài những quan niệm về tâm linh của dân gian, lễ dựng nêu của triều Nguyễn còn có mục đích để báo hiệu ngày Tết đã tới.

Cây tre được chọn để dựng nêu phải cao, to và chắc. Ngọn tre được treo bùa đào, ngoài việc đề tên Thần, còn dùng để đề câu đôi Tết, áp dụng theo lối đề câu đối của Mạnh Sưởng đời Tống (Trung Hoa), gọi là “Đề Đào phù”: “Tân niên nạp dư khánh/Gia tiết hiệu trường xuân” (Năm mới nhiều điềm tốt/Tiết đẹp gọi xuân lành).

Được biết, trên cơ sở tài liệu xưa ghi lại, Trung tâm BTDTCĐ Huế đã xây dựng một kịch bản có tính nghi thức về dựng nêu trong chốn hoàng cung, nhằm tạo nên nét sinh hoạt có tính điểm nhấn, tạo không khí vui tươi vào dịp mở đầu Tết Nguyên Đán.

Đầu tiên đoàn dựng nêu tiến về địa điểm Triệu Tổ Miếu. Nghi thức rước nêu được tổ chức trọng thể, 10 người lính vác nêu trong trang phục chỉnh tề khởi hành trong âm thanh của Tiểu nhạc. Tại những địa điểm dựng nêu, hương án, vật phẩm cùng đội Đại nhạc và các bồi tự đã được bày sẵn. Nghi thức dựng nêu được cử hành trong không khí trang trọng. Các nghi lễ như Nghinh thần, Khánh hạ được cử hành trong âm thanh của Đại nhạc. Sau phần lễ, 10 người lính trong tiếng “hò dô” tiến hành dựng nêu lên. Ngay sau đó, lễ dựng nêu tiếp tục được tổ chức tại khu vực Hiển Lâm Các – Thế Miếu với các nghi lễ tương tự như ở Triệu Tổ Miếu.

Ngày 23 tháng Chạp Âm lịch, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tổ chức tái hiện nghi lễ dựng nêu

Không khí buổi lễ diễn ra trang nghiêm

Những phẩm vật được treo trên ngọn cây nêu

Cây tre dành dành cho nghi thức dựng nêu là loại tre cao, to và chắc

Cây nêu thứ nhất tại Triệu Tổ Miếu đã được dựng xong

Đoàn rước tiếp tục tiến về Hiển Lâm Các – Thế Miếu

Giai điệu của Tiểu nhạc vang lên trong quá trình rước nêu

Bàn thờ với đầy đủ các vật phẩm được sửa soạn, bày biện trang trọng

Sau nghi thức khấn nguyện…

…Cây nêu thứ hai tại Hiển Lâm Các – Thế Miếu bắt đầu được dựng lên

Những người lính gia cố chắc chắn phần dưới gốc, bên cạnh đó là những sợ dây thừng dài gia cố ngọn nêu

Cây nêu được dựng lên cũng là lúc mọi người cầu mong năm mới nhiều điều tốt lành, an khang, thịnh vượng

Nghi thức dựng nêu trong chốn hoàng cung được tái hiện tạo nên nét sinh hoạt có tính điểm nhấn, tạo ra không khí vui tươi vào dịp mở đầu Tết Nguyên Đán

Xuân Đạt