“Từ Dụ Thái hậu” là một trường thiên tiểu thuyết gồm 69 chương viết về cuộc đời bà Phạm Thị Hằng, chính thất của hoàng đế Thiệu Trị, sau trở thành hoàng thái hậu Từ Dụ nổi tiếng hiền đức. Thời gian của tác phẩm trải dài 30 năm, qua 3 triều vua Nguyễn: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị; từ lúc cô thiếu nữ 13 tuổi Phạm Thị Hằng theo cha từ vùng đất phương Nam trù phú về kinh đô, chịu bao thăng trầm dâu bể rồi trở thành người đứng đầu hậu cung nhà Nguyễn.

Có thể nói, chỉ thông qua các chuyện trong hậu cung, chính trường nhà Nguyễn qua ba triều vua hiện lên một cách sinh động dưới ngòi bút sắc sảo của nữ nhà văn Trần Thùy Mai. Mặt khác, văn hóa phong tục được gói trong các lễ nghi giao tiếp, trong các sinh hoạt cung đình và dân dã được mô tả rất tinh tế, rất Huế. “Từ Dụ Thái hậu” là một cuốn tiểu thuyết lịch sử hấp dẫn và trung thực.

Nhà văn Trần Thùy Mai chia sẻ tại buổi tọa đàm, giới thiệu hai bộ tiểu thuyết lịch sử “Từ Dụ Thái hậu” và “Công chúa Đồng Xuân”

“Công chúa Đồng Xuân” có thể được xem là phần tiếp theo của “Từ Dụ Thái hậu”, cùng với “Từ Dụ Thái hậu” hợp thành bộ truyện sử đầy đủ về triều Nguyễn. Nếu “Từ Dụ Thái hậu” là thời thịnh Nguyễn (trải 30 năm, từ vua Gia Long đầu triều đến đầu thời vua Tự Đức), thì “Công chúa Đồng Xuân” tái hiện khoảng 40 năm đầy biến động tang thương trải từ năm 1859 đến năm 1900.

Đây là cuốn tiểu thuyết đồ sộ 66 chương với hàng trăm nhân vật, đa phần là các nhân vật có thật trong lịch sử. Nhân vật Từ Dụ có cuộc đời trải dài suốt triều Nguyễn, trong “Công chúa Đồng Xuân” vẫn là một nhân vật mang tính “nền tảng”. Khác với “Từ Dụ Thái hậu” đặc tả chuyện “cung đấu”, chuyện quân thần thời thịnh trị; “Công chúa Đồng Xuân” theo dòng lịch sử kể lại những chính biến kinh hoàng, với xương sống là việc thực dân Pháp dần chiếm nước ta, biến nước ta thành một nước bị đô hộ, triều đình nhà Nguyễn mất dần quyền lực và trở thành con rối trong tay Pháp.

Xuân Đạt